قلعه ی خرگوشی - طوبای طوی

'جاده ابریشم' ، نمادی از فرهنگ و تمدن ایرانی

بشر، اولین مسیر و جاده را در دوران شکار به دنبال خط سیر مهاجرت فصلی حیوانات برای خود طراحی و در آن تردد نمود.
انسان از آن به بعد همراه با سایر برنامه های روزمره خود در این بخش نیز به پیشرفت هایی نایل آمد تا جایی که امروزه با تکنولوژی پیشرفته به جایی رسیده که نقل و انتقالات به نحو چشمگیری سرعت یافته و مسیرهای تردد در زمین و آسمان برای جابجایی میلیون ها نفر در روز ایجاد شده است.
در بخشی از مسیر جاده ابریشم در مرکز ایران آثار و مکان هایی نظیر شهر اصفهان، شهر ورزنه، تالاب گاوخونی، قلعه خرگوشی از بناهای عهد صفوی، شهر ندوشن و یزد وجود دارد.
ندوشن شهری تاریخی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده ، مشتمل بر 700 بنای تاریخی از دوره ایلخانی تا دوره معاصر است که در حال حاضر بیش از 60 درصد جمعیت این شهر را در خود جای داده و به صورت یک بافت زنده است.
مجموعه تاریخی و فرهنگی و طبیعی زارچ و اشکذرمشتمل بر بیش از 20 آبادی متصل به هم با بیش از 300 اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی از اوایل اسلام تا معاصر از دیگر دیدنیهای این مسیر است.
از مهمترین آثار تاریخی و فرهنگی این مجموعه می توان به مجموعه کم نظیر سلطان آباد، آسیاب آبی اشکذر، زیارتگاههای متعدد زرتشتیان و بافت قدیمی اله آباد اشاره کرد.
در حال حاضر مسیر یزد ـ اصفهان 320 کیلومتر است که با احیای جاده ابریشم به 240 کیلومتر کاهش خواهد یافت.
جاده ای نیز به موازات جاده ابریشم در حال ساخت است که از 240 کیلومتر مسیر یاد شده قریب 170 کیلومتر آن ساخته شده و یا در دست ساخت است که با ساخت آن تحول بزرگی در بخش های مختلف اقتصادی، استان های یزد و اصفهان ایجاد خواهد شد.
وجود دو قطب مهم گردشگری یعنی اصفهان ( پایتخت فرهنگی جهان اسلام ) و یزد ( دومین شهر خشت خام جهان ) می طلبد، نگرشی ویژه بر این مسیر با ارزش صورت گیرد.
کاهش 70 کیلومتری مسیر فعلی، حذف گرنه پرخطر ملا احمد و حذف گرمای طاقت فرسای دشت یزد ـ اردکان از مزایای استفاده از این جاده است.
به طور کلی با توجه به آثار تاریخی و طبیعی شناسایی شده در مسیر این جاده ساخت آن زمینه ارایه طرحهای مهم گردشگری را از اصفهان تا یزد فراهم می سازد که خود سبب شکوفایی صنعت گردشگری در دو استان یاد شده را بیش از پیش فراهم می سازد.
در این مسیر، 240 کیلومتری یک جهانگرد می تواند در یک سو جاذبه های زاینده رود را ببیند و در سوی دیگر بیرون کشیدن آب با هزاران مشقت را از دل زمین و انتقال ان با کیلومترها قنات را نظاره گر باشد.
همچنین مراتع بسیار غنی با انواع گیاهانی دارویی و درختچه های بسیار به صورت جنگل و در چشم انداز دیگر، دشتی وسیع با موج هایی از ریگ های روان که حاکی از خشم طبیعت بر ساکنان است، مشاهده می شود.
در این مسیر، هزاران اثر تاریخی و طبیعی و فرهنگی قابل توجه سفر به یاد ماندنی برای هر بازدیدکننده ای وجود دارد و در یک کلام این مسیر را می توان کلکسیونی از فرهنگ آثار و طبیعت ایران تلقی نمود.
معاون فرهنگی و گردشگری سازمان میراث، صنایع دستی و گردشگری استان یزد گفت: ایران به عنوان قدیمی ترین مراکز تمدن جهان در این بخش نیز از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هست.
"علی اکبر کاظمی" در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مولف کتاب راه های ایران، راه ها را در پنج گروه عمده طبقه بندی کرده و قدیمی ترین خط سیر را در گردنه های برابرکوه دماوند در گروه خط سیر البرز مربوط به پیش از تاریخ معرفی می کند.
وی تصریح کرد: این راه ها طی هزاران سال علاوه بر ساکنان فلات ایران مورد استفاده اقوام و ملل غیرایرانی بوده و مسیرهایی که مورد استفاده بازرگانان چینی قرار می گرفته به جاده ابریشم شهرت یافته است.
معاون سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان یزد، جاده ابریشم را مسیر تجاری خواند که از چین آغاز و به نقاط مختلف آسیا و اروپا و آفریقا ختم شده و امروزه به صورت یک افسانه در آمده که پژوهش ها و تحقیقات بسیاری را معطوف به خود داشته است.
وی گفت: یکی از شاخصه های این مسیر که اخیرا وجود آن در استان یزد محرز شده مسیر قدیم یزد ـ اصفهان بوده که از شهرستان ورزنه در استان اصفهان و شهر ندوشن در شهرستان صدوق عبور کرده و به شهر یزد می رسیده است.
کاظمی افزود: در این مسیر تعداد زیادی اقامتگاه و مرکز خدمات بین راهی وجود داشته که بعضا به یک سایت، تپه و یک محوطه تاریخی تبدیل شده و از مهمترین این اقامتگاه هامی توان به " قلعه خرگوشی" و راهدارخانه " آسنکلانی" در ندوشن اشاره کرد.
وی گفت: با توجه به شواهد و قرائن، قلعه خرگوشی یکی از راهدارخانه های مهم قبل از اسلام بوده که در دوره شاه عباس صفوی به سبک موجود احیاء شده، به نحوی که مشخصات آن مبین موقعیت ویژه آن در آن زمان است.
به گفته وی، تپه آسنکلانی از دیگر مراکز مهم شناسایی شده در مسیر جاده ابریشم است که به صورت تپه درآمده و حفاری های غیرمجاز در آن، سازه های معماری عصر ساسانی را به وضوح در معرض دید قرار می دهد.
کاظمی گفت: وجود یک مورد سنگ نگاره در نزدیکی مسیر شناسایی شده که در آن قافله ای با قطار شتر حجاری شده همچنین یک محوطه دیگر که مجموعه سنگ نوشته از قرون هفتم به بعد که به صورت لوحهای یاد بود هستند اسنادی دال بر رونق این مسیر است.
وی افزود: در این مسیر علاوه بر وجود مناطر زیاد طبیعی، تاریخی و فرهنگی کوچک نظیر شکارگاههای باستانی، راهدارخانه ها، به طور متوسط هر 30 کیلومتر یک مجموعه عظیم تاریخی و فرهنگی که ساعت ها نظر گردشگران را به خود جلب می کند، وجود دارد.